Johannesburg

Johannesburg is de rijkste en meest kosmopolitische stad van Afrika, waar de glanzende wolkenkrabbers van Sandton de hoofdkantoren van multinationals huisvesten, waar je tijdens een tour door Soweto geconfronteerd wordt met de wrede geschiedenis van de apartheid in het voormalige huis van Nelson Mandela, en waar je tijdens een tour door de goudmijnen 220 meter onder de grond afdaalt om de grondstof te ontdekken die deze uitgestrekte metropool met 5,8 miljoen inwoners heeft gebouwd. Jo'burg (de lokale bevolking zegt nooit de volledige naam) vervult meerdere rollen: financiële hoofdstad van het meest geïndustrialiseerde land van Afrika, toegangspoort tot safari's in het Kruger National Park (5 uur rijden of 1 uur vliegen) en een complex stedelijk mozaïek van extreme rijkdom en armoede, waar elektrische hekken en gewapende beveiliging naast restaurants, musea en uitgaansgelegenheden van wereldklasse bestaan. Het Apartheid Museum (R170/€ 8) biedt essentiële, ontnuchterende informatie over het rassensegregatiesysteem in Zuid-Afrika van 1948-1994.

Trek 2-3 uur uit voor tentoonstellingen over verzet, geweld en de uiteindelijke geboorte van de democratie. Het voormalige gevangeniscomplex van Constitution Hill (R100-180/€ 5–€ 9 afhankelijk van de rondleiding) waar Mandela gevangen zat, biedt een panoramisch uitzicht over de stad en rondleidingen door het constitutionele hof. Maar de ziel van Johannesburg leeft in de townships: Soweto (South Western Townships, 1,3 miljoen inwoners).

Begeleide rondleidingen (€ 37–€ 56) brengen je naar Vilakazi Street, waar zowel Mandela als Desmond Tutu woonden, het Hector Pieterson Memorial ter herdenking van de studentenopstand van 1976 en Orlando Towers (bungeejumpen vanaf voormalige koeltorens, € 65). Het contrast is schokkend: van de golfplaten krottenwijken van Soweto tot de luxe winkelcentra van Sandton (Nelson Mandela Square, Sandton City) op 20 minuten rijden. De gentrificatie van het industriële district Maboneng Precinct biedt straatkunst, rooftopbars en een zondagse markt (eten, ambachtelijke producten, livemuziek), die het nieuwe Zuid-Afrika vertegenwoordigen.

Het themapark Gold Reef City (€ 23) combineert attracties met rondleidingen door de goudmijnen, waarbij de goudkoorts van 1886 wordt getoond die Johannesburg uit landbouwgrond heeft gecreëerd. Dagtochten gaan naar Pilanesberg National Park (2,5 uur, Big Five-safari goedkoper en dichterbij dan Kruger) of Cradle of Humankind UNESCO-site (1 uur, Sterkfontein-grotten waar de vroegste voorouders van de mensheid zijn ontdekt, € 9). De eetcultuur is top: de braai (BBQ) cultuur bestaat uit boerewors (worst) en biltong (gedroogd vlees), terwijl restaurants in Parkhurst, Melville en Rosebank alles bieden, van bunny chow (curry in uitgehold brood, een specialiteit uit Durban) tot chique farm-to-table gerechten.

Maar Johannesburg heeft ook uitdagingen: criminaliteit is een serieus probleem (carjackings, gewapende overvallen, ramkraken), waardoor je constant alert moet zijn – loop niet over straat (zelfs niet in het centrum), gebruik overal Uber, verblijf in veilige buurten (Sandton, Rosebank, Melville) en laat geen waardevolle spullen zien. Voor township-tours heb je een gids nodig. Door de elektriciteitscrisis is er 2-12 uur per dag stroomonderbreking (rolling blackouts).

Met 90 dagen visumvrije toegang voor de meeste nationaliteiten, waaronder EU, VS, VK, Canada en Australië, Engels als officiële taal (samen met 10 andere talen), de Zuid-Afrikaanse rand als munteenheid en redelijke prijzen, biedt Johannesburg een stedelijke Afrikaanse ervaring – de moeite waard voor wie zich comfortabel voelt met complexiteit en ongelijkheid, maar waarvoor je wel straatwijsheid nodig hebt en moet accepteren dat deze gateway-stad degenen beloont die dieper kijken.